Yunanistan’da 21 Mayıs’ta yapılacak genel seçimler için halk sandık başına gidecek ve hiçbir parti yeterli çoğunluğu sağlayamazsa 2 Temmuz’da seçimler yenilenecek. ekonomik kriz, borç krizi, mülteci krizi, pandemi krizi, enerji krizi gibi ciddi krizler yaşanmakta ve halkın istikrarlı bir gelecek umudu azalmaktadır.
Kamuoyu araştırma şirketi MRB tarafından yakın zamanda yapılan bir anket, insanların siyasetin gelecekteki hedeflerine yardımcı olabileceğine dair umutlarının sınırlı olduğunu ortaya koydu.
“Ülkenin geleceği için en iyi olasılığı hangi kelime ifade ediyor?” Ankete katılanların yüzde 42,7’si “İstifa/Hayal kırıklığı” sorusunu yanıtlarken, yüzde 40,7’si “öfke” sözcüğünü yanıtladı. Ankete katılanların yalnızca yüzde 13’ü “Güven” yanıtını verdi.
Seçim öncesi anketler, seçmenlerin Başbakan Kiryakos Miçotakis liderliğindeki muhafazakar hükümete ve hatta eski Başbakan Aleksis Çipras liderliğindeki en büyük muhalefet partisi olan SYRIZA’ya çok az güven duyduğunu ortaya koyuyor.
Muhafazakarlar anketlerde önde
Yunanistan’da anketler, bazen siyasi bir “silah” olarak kullanılsa da iyi bilinen bir araçtır. Çoğunlukla gayri resmi olarak taraflarca yaptırılan anketler her hafta düzenli olarak yayınlanmaktadır. Her dalgalanma siyasi partiler ve gazeteciler tarafından yakından takip edilirken, anket sonuçları çoğunlukla gazetelerin ön sayfalarına taşınıyor.
SYRIZA başkanı Alexis Tsipras, “Her yerde adalet!” fotoğraf: Vasilis Ververidis/MotionTeam/ANE Edition/IMAGO
Son anketlerde muhafazakarlar önde. Farklı kamuoyu yoklamalarına göre Mitsotakis liderliğindeki iktidardaki muhafazakar Yeni Demokrasi Partisi (YDP) yüzde 29 ila 32 arasında oy alırken, Radikal Sol Koalisyon SYRIZA yüzde 24 ila 27 arasında oy aldı. Üçüncü sırada, oyların yüzde 8,5 ila 11’ini alan sosyalist PASOK (Panhelenik Sosyalist Hareket) yer alıyor. Ardından, yüzde 5,5 ila yüzde 7 arasında oy alan Yunanistan Komünist Partisi KKE geliyor. KKE’yi, yüzde 3,5 ila 4,5 oyla eski Maliye Bakanı Yanis Varufakis’in partisi MeRA 25 (DiEM25) izliyor. İki aşırı sağcı parti, Yunan Çözümü (Elliniki Lisi) ve neo-Nazi partisi Altın Şafak, her biri yüzde 3’er oy oranıyla ikinci sırada yer alıyor. Parlamentoya girme barajının yüzde 3 olduğu Yunanistan’da seçmenlerin yüzde 10’u henüz kararını vermiş değil.
Yunanistan’da bu seçimden sonra bir partinin tek başına hükümet kurma şansı düşük. Son yıllarda olduğu gibi sandıklardan da sonuç çıkmazsa koalisyon hükümeti kurulacak. Ancak mevcut başbakan Miçotakis bu fikre sıcak bakmıyor ve ikinci bir seçim yapmayı planlıyor. Bu nedenle farklı bir seçim sistemi ile yeniden seçim yapmak istiyor. SYRIZA ise “ilerici güçler koalisyonu” adı altında bir koalisyona gitmeyi planlıyor. Parti genel başkanı Tsipras, PASOK’un Sosyal Demokratlarla koalisyonuna yeşil ışık yakmasına karşın, iki partinin parlamentodaki 300 sandalyenin 151’ine ihtiyacı var. Bu şu anda mümkün görünmüyor.
Eski Maliye Bakanı Yanis Varoufakis’in partisi MeRA 25 oyların yüzde 3,5 ila 4,5’ini aldıFotoğraf: Giorgos Kontarinis/Eurokinissi/ANE Edition/IMAGO
Yunanistan’daki seçim sistemi oldukça karmaşıktır. Ayrıca seçim sistemi sık sık değiştirilmekle birlikte her değişiklik anayasaya uygun olarak bir sonraki seçimden sonra yürürlüğe girmektedir. Örneğin 21 Mayıs seçimlerinde SYRIZA hükümeti tarafından kaldırılan ve en çok oyu alan partiye ek temsil hakkı tanıyan “Çoğunluk İkramiye Sistemi” bu seçimlerde uygulanmayacak. Mevcut iktidardaki Yeni Demokrasi partisi (Nea Dimokratia) bu kuralı geri getirmiş olsa da, ek ikramiye koltuk sistemi bir sonraki seçimde geçerli olacak. Seçimlerden en güçlü çıkan parti 50 sandalye daha kazanacak. Miçotakis, hükümetin bu seçimde başarısız olması halinde 2 Temmuz’da yapılması planlanan seçimlerde bonus sandalyelerin yardımıyla kazanmayı umuyor.
Ancak Yeni Demokrasi partisi o dönemde salt çoğunluğu sağlayamazsa yine de Eylül ayında seçimlerin yapılmasını istiyor. Seçilmediği takdirde ülkenin kaosa sürükleneceği uyarısında bulunuyor. Yeni Demokrasi Partisi lideri Mitsotakis, seçmenleri ülkenin ekonomik başarısı için doğrunun seçim olduğuna ikna etmek için “İstikrar – Cesaret – İleri” sloganı altında kampanyalar yürütüyor. Bileşenlerine daha yeterli bir sağlık sistemi, işçiler için daha yüksek ücretler ve işleyen bir devlet yapısı vaat ediyor.
2019-2023 ortasındaki dört yıllık iktidarı sırasında Miçotakis, Yunanistan’ı dijitalleştirmek, yabancı yatırımcıları çekmek ve Türkiye ile gerilimi azaltmak için çaba sarf etti. Pandemi nedeniyle yaşanan ekonomik zorluklara ve yüksek enerji fiyatlarına karşı işletmelere ve ailelere yönelik destek programları da sağladı. Ancak özellikle pandemi, 2021’deki yangın felaketleri, 2022’deki iktidar ve enflasyon krizleri sırasında Miçotakis hükümetinin faaliyeti sınırlı kaldı.
Tren felaketi ve telefon dinlemeleri
Mart 2023’te Tempi’de meydana gelen ve en az 57 kişinin hayatını kaybettiği, yüzlerce kişinin yaralandığı tren kazasında mevcut hükümetin gösterdiği performans da eleştirilerin artmasına neden oldu. İktidarın seçmene olan güvenini sarsmasına neden olan bir diğer olay da dinleme skandalına açıklık getirmekte tereddüt etmesi. Hükümet, hükümet yanlısı medyanın da desteğiyle, kulak misafiri olma skandalının üstünü kapatmayı başardı. Sadece telefon dinlemelerinin en değerli kurbanları olan Avrupa Parlamentosu, birkaç gazeteci ve PASOK lideri Nikos Androulakis olayın aydınlatılmasında ısrar ediyor.
Bu skandalların yarattığı sıkıntılardan yararlanmak isteyen ana muhalefet partisi SYRIZA, Miçotakis hükümetini kulak misafiri olma skandalı ve bunun üstünü örtmekle eleştiriyor. Kendisini sıradan vatandaşın savunucusu olarak tanımlayan SYRIZA, “Her yerde adalet!” sloganı ile. Başkanları Alexis Tsipras, “ilerici güçler koalisyonu” ile Yunanistan’ın güç, enflasyon ve iklim krizleriyle başa çıkması için Miçotakis hükümetinden daha iyi bir alternatif olduklarını savunuyor.
Siyasi tartışmalar yerine karalama kampanyaları
Ancak dilde yapılan kampanyaların ve vaatlerin seçmen tarafından karşılanıp karşılanmayacağı belirsizliğini koruyor. Mevcut resimde kesin olan şey, siyasi tartışmaların seviyesi düştükçe Yunan toplumunun daha da kutuplaşacağı ve seçim kampanyalarının skandallar, yalan haberler ve gevezeliklerle dolup taşacağıdır.
Siyasi ortamın giderek kötüleştiği Yunanistan’da özellikle sosyal medya platformlarında siyasi tartışmalar yerini skandallara ve kişisel saldırılara bırakmaya başladı. Pek çok vatandaş, politikacıların hepsinin aynı olduğunu düşünerek siyasi sürece olan güvenini kaybediyor. Bu durum 21 Mayıs’ta yapılacak seçimlerde seçmen katılımının düşük olmasına neden olabilir. Buna siyasi partilerin artan kutuplaşması da eklendiğinde, ülkenin siyasi geleceği belirsizliğini koruyor.
Mani olmadan DW Türkçe’ye nasıl ulaşabilirim?
